Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) vừa công bố báo cáo triển vọng nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, với nhận định sẽ còn sớm để Việt Nam được xét nâng hạng trong kỳ công bố kết quả của FTSE Russell vào tháng 10 tới đây.
BƯỚC TIẾN LỚN TRONG TRIỂN VỌNG NÂNG HẠNG LÊN THỊ TRƯỜNG MỚI NỔI
Ngày 18/9 vừa qua, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68/2024/TT-BTC, có hiệu lực từ ngày 2/11/2024 tạo hành lang pháp lý cho sản phẩm “giao dịch thiếu tiền” đối với nhà đầu tư tổ chức nước ngoài.
ACBS đánh giá, đây là bước tiến lớn trong triển vọng nâng hạng lên thị trường mới nổi của Việt Nam, nhưng còn quá sớm để Việt Nam được xét nâng hạng trong kỳ công bố kết quả của FTSE Russell vào ngày 8/10 tới đây. Các công ty chứng khoán cần thời gian xây dựng quy trình và triển khai sản phẩm này, trước khi FTSE khảo sát lấy ý kiến của các bên tham gia thị trường để quyết định có nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam hay không.
Do đó, ACBS kỳ vọng FTSE sẽ được thêm Việt Nam vào danh sách thị trường mới nổi thứ cấp sớm nhất vào kỳ đánh giá tháng 3/2025.
Việc nâng hạng lên thị trường mới nổi sẽ là cột mốc đáng kể để thị trường chứng khoán Việt Nam được công nhận là thị trường có khả năng tiếp cận đầu tư đối với các nhà đầu tư nước ngoài.
Đối với các cổ phiếu và nhóm ngành dự kiến được hưởng lợi, đầu tiên và trực tiếp nhất, có thể kể đến các công ty chứng khoán được hưởng lợi từ phí giao dịch đến từ dòng vốn của các quỹ ETF và quỹ chủ động khi Việt Nam được FTSE nâng hạng lên thị trường mới nổi sơ cấp.
Cụ thể, ACBS đánh giá 3 công ty chứng khoán có thị phần giao dịch khách hàng tổ chức lớn nhất bao gồm SSI, HCM và VCI sẽ được hưởng lợi từ phí giao dịch tăng thêm.
Đồng thời, nhóm phân tích ACBS ước tính dòng tiền mới từ các quỹ ETF khi Việt Nam được nâng hạng sẽ đem lại tổng cộng 27 tỷ đồng phí môi giới mỗi năm, tương đương lần lượt 0,2%, 0,8% và 1,2% lợi nhuận trước thuế năm 2023 của SSI, HCM và VCI.
Nhìn chung, giá trị phí giao dịch thu được từ các quỹ ETF không lớn so với quy mô lợi nhuận hiện tại của các công ty này. Nhóm phân tích kỳ vọng các quỹ chủ động có NAV lớn hơn và tần suất giao dịch thường xuyên hơn sẽ có đóng góp đáng kể hơn đến lợi nhuận của các công ty chứng khoán.
Về mặt rủi ro trong việc triển khai giao dịch thiếu tiền, các công ty chứng khoán hiện tại đã đủ năng lực về vốn để áp dụng, việc triển khai sản phẩm giao dịch thiếu tiền thực tế cũng sẽ đặt áp lực lên các công ty chứng khoán trong việc xây dựng hệ thống quản trị rủi ro chuyên nghiệp hơn và cần tăng cường nguồn vốn chủ sở hữu lớn hơn để đáp ứng nhu cầu giao dịch thiếu tiền của khách hàng tổ chức nước ngoài trong tương lai.
Thứ hai, ACBS ước tính sau khoảng 1 năm kể từ khi Việt Nam được vào danh sách nâng hạng của FTSE, việc nâng hạng sẽ chính thức có hiệu lực và các quỹ chỉ số ETF sẽ bắt đầu mua vào cổ phiếu Việt Nam.
Dự kiến tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam sẽ chiếm khoảng 0,7 - 0,9% danh mục thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE và Việt Nam sẽ thu hút được dòng vốn 500 - 600 triệu USD từ các quỹ ETF mô phỏng chỉ số, chưa kể dòng vốn từ các quỹ chủ động.
Trong đó, 8 cổ phiếu Việt Nam gần như chắc chắn sẽ được thêm vào danh mục thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE, bao gồm: VCB, GAS, VHM, VIC, HPG, VNM, MSN, SSI. Ngoài ra, ACBS nhận thấy nhiều cổ phiếu tiềm năng khác cũng có khả năng được lọt vào danh mục nếu thoả mãn các điều kiện về vốn hoá, tỷ lệ sở hữu nước ngoài còn lại và thanh khoản giao dịch tại thời điểm cơ cấu danh mục.
Trong dài hạn hơn, nếu Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi tiên tiến của FTSE và thị trường mới nổi của MSCI thì có thể thu hút thêm dòng vốn lớn hơn nữa. Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, nếu được nâng hạng, TTCK Việt Nam có thể thu hút khoảng 25 tỷ USD vốn đầu tư gián tiếp đến năm 2030.
Và cuối cùng, việc thu hút dòng vốn quốc tế sẽ hỗ trợ cho điều kiện vĩ mô của Việt Nam cũng như làm giảm áp lực tỷ giá, tạo thuận lợi hơn cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong việc điều hành chính sách tiền tệ.
MỤC TIÊU HƯỚNG TỚI THỊ TRƯỜNG PHÁT TRIỂN
Song song với đó, nhóm chuyên gia ACBS cũng chỉ ra rằng, mục tiêu của Việt Nam sẽ không chỉ dừng lại ở việc lọt vào nhóm thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE, mà còn hướng đến những mục tiêu xa hơn là thị trường mới nổi tiên tiến của FTSE và thị trường mới nổi của MSCI, và cuối cùng là thị trường phát triển.
Ngoài việc tạo hành lang pháp lý cho giao dịch thiếu tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, Thông tư 68/2024/TT-BTC còn quy định công bố thông tin bằng tiếng Anh theo lộ trình 2025 - 2028.
Cụ thể như sau, công ty đại chúng quy mô lớn có vốn chủ sở hữu trên 120 tỷ đồng sẽ công bố thông tin định kỳ bằng tiếng Anh kể từ đầu năm 2025 và thông tin bất thường kể từ đầu năm 2026.
Tiếp đó, các công ty đại chúng khác sẽ công bố thông tin định kỳ bằng tiếng Anh kể từ đầu năm 2027 và thông tin bất thường kể từ đầu năm 2028.
Điều này sẽ giúp gỡ bỏ một trong những rào cản đối với các nhà đầu tư nước ngoài khi đánh giá và tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam, đó là khả năng tiếp cận thông tin và cải thiện tiêu chí Đối xử công bằng đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Tuy nhiên, quy định công bố báo cáo tài chính theo chuẩn IFRS hiện vẫn chưa có lộ trình rõ ràng và trên thực tế, thực hiện báo cáo tài chính theo chuẩn IFRS sẽ khiến nhiều công ty niêm yết quy mô nhỏ đối mặt nhiều vấn đề khó khăn về nguồn lực cũng như động lực thực thi, ACBS đánh giá.
Ngoài ra, còn nhiều các tiêu chí khác cần phải giải quyết để có thể được nâng hạng lên thị trường mới nổi tiên tiến của FTSE và thị trường mới nổi của MSCI, bao gồm: Thị trường ngoại hối phát triển, cho phép vay cổ phiếu, cho phép bán khống, thị trường phát sinh phát triển và cho phép giao dịch ngoài sàn.
Nhìn chung, theo nhận định của giới chuyên gia, việc giải quyết các rào cản then chốt trong quá trình nâng hạng thị trường dự kiến sẽ trở thành động lực mạnh mẽ giúp đảo chiều dòng vốn ngoại. Thực tế từ đầu năm tới nay, nhà đầu tư nước ngoài xả hàng triền miên với tổng giá trị bán ròng tính riêng trên sàn HOSE đã lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng.
Một số nhận định cho rằng đà bán ròng của khối ngoại thời gian gần đây là do động thái chốt lời; chênh lệch lãi suất khiến dòng vốn có xu hướng rút khỏi các thị trường mới nổi và cận biên trong đó có Việt Nam; áp lực tỷ giá ảnh hưởng đến hiệu suất đầu tư của các quỹ ngoại trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Ở góc nhìn dài hạn hơn, theo ông Dominic Scriven, Chủ tịch Dragon Capital, nguyên nhân có lẽ đến từ cả yếu tố nội và yếu tố ngoại. Thế giới không thiếu thách thức, thậm chí nỗi lo, mối đe doạ như các vấn đề địa chính trị ở Trung Đông, Nga – Ukraine…Thông thường, khi các nhà đầu tư nước ngoài sợ, nhận thấy rủi ro, hành động sẽ là bán và đem tiền về nước cho an toàn.