Mới đây, CEO Apple Tim Cook đã xuất hiện cùng Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng để công bố kế hoạch đầu tư 600 tỷ USD trong vòng 4 năm tới tại Mỹ. Mặc dù rõ ràng Apple chưa giới thiệu chiếc iPhone “Made in USA” như mong muốn của ông Trump, song CEO “Nhà Táo” vẫn tận dụng cơ hội để nhấn mạnh đóng góp của công ty đối với hoạt động sản xuất trong nước.
Nhiều bộ phận giá trị cao của iPhone, như kính màn hình và cảm biến nhận diện khuôn mặt, hiện do các công ty Mỹ sản xuất và đều là đối tác lâu năm của Apple. Khâu lắp ráp cuối cùng, dù giữ vai trò then chốt, chỉ chiếm một phần nhỏ trong toàn bộ quy trình sản xuất.
“Khâu lắp ráp cuối cùng mà Tổng thống Trump nhắc tới sẽ vẫn diễn ra ở nơi khác trong một thời gian nữa”, CEO Tim Cook phát biểu tại Phòng Bầu dục.
Tổng thống Trump tỏ ra lạc quan trước thông tin này. “Apple sản xuất nhiều linh kiện tại Mỹ, và chúng tôi đã bàn về vấn đề này. Toàn bộ dây chuyền hiện được đặt ở nơi khác từ lâu vì chi phí, nhưng tôi nghĩ có thể sẽ có đủ ưu đãi để một ngày nào đó đưa chúng trở lại Mỹ”, ông Trump cho biết.
Giới chuyên gia nhận định rằng những cam kết và chia sẻ mới của ông Tim Cook là nhằm giúp Apple tránh rơi vào “tầm ngắm” của chính sách thuế quan mà Tổng thống Trump đang thúc đẩy. Trong cuộc họp, ông Trump cũng nhắc tới việc chính quyền dự định áp thuế nhập khẩu chip bán dẫn nhưng Apple, công ty tự thiết kế riêng chip cho sử dụng nội bộ, sẽ được miễn trừ.
“Các CEO đang nhận ra rằng nếu đưa cho Tổng thống một điều gì đó để ông ấy có thể nêu bật, mà không gây tổn hại cho công ty, thì vấn đề có thể tạm lắng xuống”, giáo sư Peter Cohan tại Trường Đại học Babson nhận xét.
Chiến lược này tỏ ra khá hiệu quả. Cổ phiếu Apple tăng 5% trong ngày 6/8 và tiếp tục tăng thêm 3% vào ngày 7/8. Bà Nancy Tengler, CEO Laffer Tengler Investments - quỹ đầu tư đang nắm giữ cổ phần Apple - đánh giá: “Ông Tim Cook đã thể hiện khả năng lèo lái khéo léo ngay từ chính quyền nhiệm kỳ trước và đến nay cũng vậy. Tôi cho rằng thông báo này mang ý nghĩa biểu tượng rất lớn, bởi Tổng thống Trump luôn tìm kiếm những tiêu đề nổi bật”.
Tại Phòng Bầu dục, trên bàn của Tổng thống Trump còn đặt món quà từ CEO Tim Cook khi hai bên công bố khoản đầu tư 100 tỷ USD vào sản xuất tại Mỹ. Tâm điểm của thông báo là “Chương trình Sản xuất tại Mỹ” (American Manufacturing Program), nhằm khuyến khích các công ty sản xuất linh kiện máy tính ngay trên đất Mỹ.
Apple cam kết mua linh kiện và mở rộng hợp tác với các nhà cung cấp nội địa, giúp họ nâng cao năng lực và mở rộng kinh doanh. Theo Apple, điều này góp phần duy trì 450.000 việc làm tại các đối tác cung ứng của hãng.
Danh sách thành viên chương trình cho thấy Apple đang dựa vào nhiều đối tác lâu năm. Tổng cộng, các nhà cung cấp Mỹ của Apple dự kiến sản xuất 19 tỷ chip cho sản phẩm của hãng trong năm nay. Ví dụ, toàn bộ kính bảo vệ cho iPhone và Apple Watch sẽ do Corning sản xuất tại Kentucky, với khoản đầu tư 2,5 tỷ USD. Và đây như một thông điệp khẳng định rằng “Dù iPhone có thể lắp ráp tại Trung Quốc hoặc Ấn Độ, nhưng bề mặt mà người dùng toàn cầu tiếp xúc lại được làm tại Mỹ”.
Corning vốn là đối tác chủ chốt của Apple từ năm 2007. Apple từng đầu tư vào Corning qua Quỹ Sản xuất Tiên tiến, với 200 triệu USD năm 2017, 250 triệu USD năm 2019 và 45 triệu USD năm 2021. Tuy nhiên, giới phân tích của Morgan Stanley cho rằng màn hợp tác này khó giúp Corning tăng đáng kể doanh thu, vì hãng vốn đã sản xuất toàn bộ kính bảo vệ cho iPhone và iPad, với doanh thu khoảng 2 tỷ USD/năm từ mảng kính đặc biệt.
Apple cũng nêu bật hợp tác với Coherent tại Texas, nhà cung cấp laser cho công nghệ nhận diện khuôn mặt, và mở rộng quan hệ với Texas Instruments để sản xuất chip ở cả Texas và Utah. Ngoài ra, Apple sẽ bắt tay cùng Samsung để triển khai công nghệ sản xuất chip kiểu mới.
Các đối tác khác gồm Applied Materials (công ty thiết bị sản xuất chip), GlobalFoundries (hãng đúc chip), GlobalWafers America (nhà cung cấp tấm wafer cho TSMC và Texas Instruments). GlobalFoundries sản xuất chip cho Broadcom, nhà cung cấp chip không dây cho iPhone và cùng Apple phát triển linh kiện 5G tại Mỹ.
Apple cũng sẽ mua hàng triệu chip tiên tiến do TSMC sản xuất tại nhà máy ở Arizona, nơi hãng là khách hàng lớn nhất, đồng thời đầu tư vào cơ sở Amkor tại Arizona để đóng gói và kiểm thử chip. Ngoài sản xuất, Apple sẽ mở rộng các trung tâm dữ liệu phục vụ trí tuệ nhân tạo tại North Carolina, Iowa, Nevada và Oregon.
Về phía mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump rất hài lòng sau khi nghe danh sách cam kết của Apple.
Nhưng trên thực tế, Apple không có trách nhiệm phải giải trình chi tiết, vì công ty không công bố riêng chi tiêu tại Mỹ và hầu hết nhà cung cấp bị ràng buộc giữ bí mật hợp đồng. Con số 600 tỷ USD có thể bao gồm cả các khoản chi thường xuyên.
Hồi tháng 2, Apple cho biết khoản cam kết 500 tỷ USD trước đó bao gồm thanh toán cho nhà cung cấp, lương nhân viên, trung tâm dữ liệu phục vụ Apple Intelligence, cơ sở hạ tầng văn phòng, cũng như sản xuất Apple TV+ tại 20 bang. Lần này, mức chi tăng từ 125 tỷ USD/năm lên 150 tỷ USD/năm.
Tuy vậy, con số này vẫn chỉ là phần nhỏ trong tổng chi toàn cầu của Apple. Năm tài chính 2024, hãng chi 210 tỷ USD cho giá vốn hàng bán, 57,5 tỷ USD cho chi phí hoạt động và 9,45 tỷ USD cho chi tiêu vốn, nâng tổng số lên gần 275 tỷ USD.
Bà Nancy Tengler từ Laffer Tengler Investment cho rằng các khoản chi mới khó tạo tác động đáng kể đến lợi nhuận cho doanh nghiệp đối tác vì Apple vốn đã hợp tác với các công ty như Corning. Nhà phân tích Dan Ives của Wedbush, người từng dự đoán sản xuất iPhone tại Mỹ sẽ khiến giá bán lên tới 3.500 USD, nhận xét rằng động thái lần này phản ánh một hướng đi khác: “Đó là chi phí để duy trì hoạt động kinh doanh”.