Cortisol, thường được gọi là “hormone căng thẳng”, đóng vai trò quan trọng trong phản ứng của cơ thể trước căng thẳng, nhưng nếu xảy ra tình trạng tăng cao trong một thời gian dài điều đó có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Hiện nay, trên các trang mạng xã hội TikTok hay Instagram đang tràn lan các video và bài đăng nói về Cortisol và gợi ý nhiều loại thực phẩm chức năng cũng như giải pháp cấp tốc để cân bằng Cortisol nhưng những thông tin truyền miệng chưa được kiểm chứng khiến người xem cảm thấy hoang mang nhiều hơn là sáng tỏ được vấn đề.
Để giúp bạn đọc có thể phân biệt được tính chính xác của những lời khuyên trên mạng, bác sĩ nội tiết Scott Lee từ Loma Linda University Medical Center (California, Mỹ) đã có bài phân tích chi tiết về Cortisol dựa trên các nghiên cứu khoa học.
TRIỆU CHỨNG CỦA CORTISOL CAO
Theo bác sĩ Lee, các triệu chứng chính cho thấy cơ thể có nồng độ Cortisol cao bao gồm khó đứng dậy sau khi ngồi, dễ bị bầm tím, những thay đổi rõ rệt về ngoại hình như mặt đỏ và xuất hiện các vết rạn lớn, sáng màu ở vùng bụng, đùi và cánh tay. Một số dấu hiệu khác như tăng cân bất thường cũng như các vấn đề tâm lý liên quan đến lo âu, bồn chồn và khó kiểm soát cảm xúc. Những tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, từ khả năng vận động đến sự ổn định về tinh thần.
Tuy nhiên, không phải cứ tăng cân, lo âu hay mệt mỏi có nghĩa là cơ thể bạn bị dư thừa Cortisol mà có thể đó là những báo hiệu cho một nguy cơ bệnh lý khác. Ví dụ, tăng cân không rõ nguyên nhân, đặc biệt ở vùng bụng và cổ cũng có thể liên quan đến rối loạn chuyển hóa như suy giáp, tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ Hormone, dẫn đến trao đổi chất chậm và tăng cân.
Tương tự, lo âu, bồn chồn và khó ngủ có thể là triệu chứng của rối loạn lo âu lan tỏa (GAD), hoặc là tác dụng phụ của một số loại thuốc. Tình trạng dễ bầm tím có thể do thiếu hụt vitamin C hoặc K, hoặc liên quan đến rối loạn đông máu như giảm tiểu cầu.
“Dù mạng xã hội có thể là nơi giúp nâng cao nhận thức, nó cũng dễ dàng lan truyền thông tin sai lệch và khiến mọi người hoang mang không cần thiết”, bác sĩ Lee nhấn mạnh và khuyên mọi người không nên tự chẩn đoán hoặc tự điều trị khi nhận thấy dấu hiệu lạ. Hãy chủ động tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn làm các xét nghiệm phù hợp và có các phương pháp điều trị dựa trên tổng thể sức khoẻ mỗi người.
Với những người lo lắng mình có nồng độ Cortisol cao, bác sĩ Scott Lee khuyến nghị nên làm xét nghiệm ức chế Dexamethasone, một trong những phương pháp đáng tin cậy nhất để chẩn đoán tình trạng thừa Cortisol. Ở xét nghiệm này, người bệnh uống một viên thuốc Dexamethasone vào buổi tối, sau đó lấy máu vào sáng hôm sau để đo xem cơ thể có ức chế được việc sản xuất Cortisol hay không.
KHÔNG TỰ Ý DÙNG THỰC PHẨM CHỨC NĂNG
Trong thời đại mà người người, nhà nhà luôn hướng đến các giải pháp “thần tốc”, nhiều cá nhân có xu hướng tìm đến các loại thực phẩm chức năng không kê đơn được quảng cáo là có khả năng điều hòa Cortisol hoặc điều trị kiệt sức tuyến thượng thận. Tuy nhiên, bác sĩ Scott Lee nhấn mạnh rằng bạn tuyệt đối không nên làm như vậy.
“Các loại thực phẩm chức năng nhắm vào Cortisol không chỉ thiếu sự kiểm soát về chất lượng mà còn có thể gây ra rủi ro sức khỏe nghiêm trọng nếu dùng mà không có sự giám sát y tế”, bác sĩ giải thích. Bên cạnh đó, hầu hết các sản phẩm này không có đủ nghiên cứu khoa học để chứng minh độ hiệu quả của chúng.
BIỆN PHÁP TỰ NHIÊN GIÚP KIỂM SOÁT CORTISOL
Thay vì phụ thuộc vào thực phẩm chức năng, thay đổi lối sống là cách an toàn và hiệu quả hơn để kiểm soát mức độ cortisol trong cơ thể. Bác sĩ Scott Lee lưu ý, tập thể dục đều đặn, ví dụ đi bộ 20-30 phút ba lần mỗi tuần, có thể hạ đáng kể nồng độ cortisol ở cả nam giới và nữ giới.
Ngoài ra, ngủ đủ giấc và áp dụng các phương pháp giảm stress như thiền định hoặc yoga cũng giúp giảm Cortisol và cải thiện sức khỏe.
“Chế độ ăn nhiều chất xơ và ít đường tinh luyện, chất béo bão hòa cũng có tác động tích cực giúp giữ nồng độ Cortisol ở mức thấp và cải thiện khả năng trao đổi chất. Việc ưu tiên một chế độ ăn cân bằng, giàu ngũ cốc, trái cây và rau củ sẽ hỗ trợ cơ thể trong quá trình điều hoà Hormone”, bác sĩ Scott Lee kết luận.