Chiều 3/8, tại Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11 tháng 3 năm 2023 của Chính phủ và đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho thị trường bất động sản.
KHOẢNG 30 - 50% VƯỚNG MẮC CHÍNH ĐƯỢC GỠ
Đánh giá về thị trường, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV và Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia chia sẻ, có thể nói thị trường bất động sản đã qua giai đoạn khó khăn nhất, về cả tài chính, giao dịch bất động sản, tháo gỡ các vướng mắc chính đối với các dự án bất động sản.
Biểu hiện rõ nhất là từ tháng 5/2023 đến nay, ở quý 2 tốt hơn quý 1, tăng 7 điểm phần trăm về lượng giao dịch bất động sản nhà ở, các khu công nghiệp có tỷ lệ lấp đầy hiện nay khoảng 76%. Theo đánh giá của nhà đầu tư, giá cổ phiếu bất động sản tăng 18% và giá cổ phiếu doanh nghiệp xây dựng tăng 39%...
“Nếu cần lượng hóa, có thể hình dung đâu đó khoảng 30-50% khó khăn, vướng mắc chính, số dự án bất động sản vướng mắc về pháp lý, thủ tục đã được tháo gỡ, tùy vào mỗi địa phương”, TS. CẤN VĂN LỰC nêu rõ.
Tuy nhiên, sự phục hồi tại thị trường còn chậm, nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được tháo gỡ kịp thời sức cầu yếu còn khá yếu, nhất là vay để mua nhà, sửa nhà, bất động sản du lịch nghỉ dưỡng…
Ở thời điểm này, để thị trường phục hồi, phát triển lành mạnh trở lại, ông Lực cho rằng, cần có những giải pháp cụ thể, đồng bộ, rõ ràng.
Thứ nhất, các bộ ban ngành, địa phương, doanh nghiệp thực hiện thật nghiêm túc, tốt các cơ chế, chính sách đã ban hành, nhất là các chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ về giảm lãi suất, cơ cấu lại nợ,… cùng các nghị định, thông tư liên quan đến thị trường bất động sản, lĩnh vực xây dựng và đất đai đã ban hành.
Thứ hai, đối với các dự án, vấn đề tồn đọng lâu nay, cần bóc tách từng vấn đề để giải quyết, không để tồn đọng cả cụm vấn đề (như đầu tư công đã cho phép tách riêng gói giải phóng mặt bằng…
Thứ ba, đối với vấn đề định giá đất, tiền thuê đất, kiến nghị Chính phủ sớm ban hành sửa đổi Nghị định 44 (2014), Thông tư 36/2014/BTNMT để các địa phương quyết liệt triển khai thực hiện, cũng là cách giải phóng nhiều dự án bất động sản nhà ở đang chờ bán.
Thứ tư, về nguồn vốn, vốn tín dụng, tiếp tục giảm lãi suất như chỉ đạo, định hướng của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước; kiên định không hạ chuẩn tín dụng mà có thể xem xét linh hoạt hơn điều kiện tín dụng; cân nhắc về thời điểm, lộ trình áp dụng một số điều khoản về hạn chế cho vay cho phù hợp hơn.
Về trái phiếu doanh nghiệp, ông Lực kiến nghị các bộ, ngành liên quan sớm giải quyết dứt điểm các vụ việc thời gian qua nhằm củng cố lại niềm tin; sớm có phương án triển khai tiếp Nghị định 65/2022/NĐ-CP khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP hết hiệu lực cuối năm 2023; sớm khuyến khích phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng bằng việc đơn giản hóa, rút ngắn thủ tục, thời gian phê duyệt.
Bên cạnh đó, nên thành lập Quỹ phát triển nhà ở xã hội, trong đó, vốn ngân sách nhà nước làm vốn mồi, lãi suất cho vay đầu tư, mua nhà ở xã hội bằng khoảng 50% lãi suất thị trường, như Singapore và Hàn Quốc đã làm.
Thứ năm, về nguồn cung cần tập trung đến hai vấn đề là đẩy nhanh việc tháo gỡ pháp lý; cho phép chuyển đổi dự án nhà ở thương mại thành nhà ở xã hội như đã từng làm giai đoạn 2013 - 2016…
Ngoài ra, bản thân doanh nghiệp cũng cần quyết liệt tái cơ cấu cả hoạt động và sản phẩm, dự án cụ thể, thực hiện đúng các cam kết về trái phiếu đáo hạn, giao hàng nhà ở, thiện chí hợp tác với các tổ chức tín dụng, nhà đầu tư về vay vốn, phát hành trái phiếu, cơ cấu lại nợ, phương án kinh doanh khả thi… mới có thể đồng hành giải quyết khó khăn được.
CÓ SỰ CHUYỂN BIẾN TÍCH CỰC
Chung quan điểm, phát biểu tại hội nghị GS.TS Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, qua 1 năm, Thủ tướng và Chính phủ đã trực tiếp chủ trì 2 hội nghị toàn quốc về bất động sản, cho thấy Chính phủ đánh giá rất đúng vai trò quan trọng của bất động sản đối với nền kinh tế.
Ngay sau hội nghị trước, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 33, ban hành nhiều chỉ thị và thành lập đoàn công tác của Chính phủ do trực tiếp Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đi thị sát tại các địa phương.
“Tôi rất ấn tượng về sự chỉ đạo quyết liệt, có thời hạn, giải quyết công việc cụ thể của Chính phủ, đặc biệt có những chính sách tháo gỡ như gói tín dụng 120 nghìn tỷ, Đề án 1 triệu nhà ở xã hội… và giải pháp rất kịp thời cho thị trường trái phiếu đang gặp khó khăn”, GS.TS Hoàng Văn Cường.
Nếu nhìn vào các con số giao dịch bất động sản trên thị trường mà đánh giá kết quả thì không thoả đáng. Bởi lẽ, thị trường bất động sản có quan hệ mật thiết với nền kinh tế, nhưng luôn lạc hậu hơn so với nền kinh tế. Khi kinh tế tăng trưởng, sẽ thúc đẩy thị trường bất động sản. Ngược lại, khi thị trường bất động sản tăng trưởng sẽ tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển.
“Vì vậy, trong giai đoạn hiện nay, khi nền kinh tế còn đang trầm lắng thì không thể nói thị trường bất động sản sôi động, nếu lúc này thị trường bất động sản sôi động, tăng trưởng nóng thì thị trường này đang có vấn đề”, vị giáo sư nêu quan điểm.
Tại thời điểm tháng 2/2023, khi tổ chức hội nghị toàn quốc về bất động sản, thị trường này đang đứng trước nguy cơ sụp đổ, rất nhiều doanh nghiệp có tên tuổi gặp khó khăn, nhiều dự án dở dang, nhiều doanh nghiệp trên bờ phá sản… Thế nhưng, tới thời điểm này, với những hành động của Chính phủ từ những nghị quyết kịp thời, diện mạo của thị trường bất động sản hoàn toàn thay đổi. Chi tiết thể hiện rõ ràng nhất là chứng khoán - chỉ số đánh giá nhạy cảm nhất, nhiều mã bất động sản đứng đầu danh sách.
Tuy nhiên, hiện nay thị trường vẫn còn nhiều khó khăn, phân khúc nhà ở xã hội rất thấp. Trong tương lai, nếu không có biện pháp tăng nguồn cung kịp thời thì sẽ có thể xảy ra cơn sốt không đáng có. Chính vì vậy, cần thúc đẩy tăng nguồn cung, đặc biệt là nguồn cung ở thị trường đang có thanh khoản, đó là nhà ở xã hội, nhà ở cho người có thu nhập thấp.
Để phát triển được phân khúc này, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nghĩ chính sách của gói 120 nghìn tỷ cần phải đáp ứng được về cả thời hạn cho vay, mức lãi suất, thậm chí có thể dùng thêm một phần hỗ trợ từ ngân sách cho lãi suất đối với lãi suất của phân khúc nhà ở xã hội. Đối với vấn đề tăng nguồn cung cho thị trường, phải giải quyết vấn đề vướng mắc của những dự án đầu tư, đặc biệt là dự án bất động sản.
Vừa qua, vấn đề định giá rất được quan tâm, phải có phương pháp để xác định được giá cao hơn thì lựa chọn. Cần thay đổi quan niệm, đây không phải là hoán đất mà vấn đề là chọn và giao cho nhà đầu tư nào để phát triển dự án tốt nhất, khi phát triển dự án tốt rồi thì giá trị bất động sản tăng lên. Vì vậy, không nên quá quan tâm giá đầu vào mà bỏ qua giá đầu ra và thu thuế.
“Đặc biệt nhất, Chính phủ cần vận hành một nghị quyết về quy trình xử lý vướng mắc trong khung luật pháp, bằng cách được phép lựa chọn và áp dụng linh hoạt các quy định đúng luật làm sao phù hợp nhất, áp dụng đúng thực tế nhu cầu cao nhất trên nguyên tắc công khai, minh bạch, không có vụ lợi… Như vậy, sẽ không còn tình trạng cán bộ "ngồi chờ" mà phát huy được tính năng động, sáng tạo của cán bộ”, ông Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.