Theo PGS.TS.BS Nguyễn Huy Nga, Cục trưởng Cục Quản lý môi trường y tế, Bộ Y tế: “Asen là một chất độc, độc gấp 4 lần thủy ngân. Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) và liên minh Châu Âu (EU) công nhận là các chất gây ung thư nhóm 1”. Đầu tháng 4/2016, FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) Mỹ đưa ra những thay đổi mới trong giới hạn nồng độ arsenic trong gạo và điều này gây nhiều hoang mang cho các bà mẹ vì gạo là thực phẩm chính trong gia đình cũng như bữa ăn dặm của các bé. Hiểu đúng về gạo và arsenic Arsenic là nguyên tố tự nhiên, có khắp nơi, có thể trong nước (sông hồ, biển) hoặc trong đất và không khí. Có 2 dạng là hữu cơ (thường nằm dạng muối) và vô cơ. Dạng vô cơ là dạng đáng quan tâm vì liên quan nhiều đến vấn đề sức khỏe, thường tìm thấy trong các loại thực phẩm. Cơ thể hầu như có thể loại bỏ được arsenic nếu nồng độ nằm trong giới hạn cho phép. 4 bước cha mẹ nên biết để chọn gạo an toàn, ít arsenic:
Chọn gạo có xuất xứ: Theo báo cáo của cơ quan quản lý an toàn thực phẩm Châu Âu và Anh Quốc năm 2014 sau 1000 xét nghiệm trên các mẫu gạo từ 20 quốc gia, gạo Ấn Độ, Thái Lan, Nhật Bản, và Việt Nam có nồng độ arsenic nằm trong giới hạn cho phép và an toàn. Tuy nhiên gạo xuất từ Trung Quốc là nên tránh vì không nằm trong báo cáo 6 quốc gia an toàn.
Nui (pasta) làm từ gạo cũng nằm trong danh sách an toàn về arsenic để lựa chọn cho các bé Chọn loại gạo Gạo Jasmine (thường phổ biến ở Châu Á), gạo Basmati (thường ở châu Âu, Úc và Bắc Mỹ) và gạo sushi Nhật Bản là những loại gạo có nồng độ arsenic thấp nhất. Gạo trắng ít arsenic hơn gạo nâu (gạo lứt) hay nguyên cám. Nui (pasta) làm từ gạo cũng nằm trong danh sách an toàn về arsenic để lựa chọn cho các bé. Các danh sách đen nên tránh vì nguy cơ dư arsenic cao (đặc biệt lâu dài có nguy cơ dẫn tới các bệnh ung thư da, phổi khi các bé lớn): các bột ăn dặm làm sẵn (làm từ gạo), bánh gạo, sữa từ gạo. Lưu ý, nếu ăn bánh gạo dưới 3 cái/tuần, sữa gạo thì không khuyên dùng cho bé dưới 4.5 tuổi. Chọn cách chế biến Cục quản lý an toàn thực phẩm của Anh khuyên các bước thực hành sau để loại bỏ arsenic tối đa trong gạo: Nên ngâm gạo với nước tỷ lệ 100g gạo thì ngâm 600ml nước để trong 3 phút, lập lại 2 lần. Nấu gạo với nước tỷ lệ 1:10 hoặc 1:8 cho bé trong giai đoạn 6 - 9 tháng tuổi, sau 9 tháng tuổi nấu gạo tỷ lệ 1:6 hoặc 1:3 (theo Gs. Carey, ĐH Queen’s Belfast) Khẩu phần ăn gạo của bé trong tuần FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) hướng dẫn phân bố khẩu phần ăn gợi ý trong tuần cho các bé dưới 12 tuổi như sau: - 5 ngày gạo. - 1 ngày nui/bún . - 1 ngày bánh mì (bột mì)/khoai tây/khoai lang/miến. Một bữa ăn nên giới hạn 45g gạo (hoặc tương đương 135 - 150g cơm) và kết hợp cân bằng với thành phần khác.
Tư liệu: Bác sĩ dinh dưỡng Nguyễn Hoàng Anh (Worcestershire, Anh Quốc)
Xuân Anh Lê/BVNTD
