Tháng 2 năm ngoái, một chiếc máy bay Boeing 737 Max mới của Southwest Airlines đang thực hiện chuyến bay đầu tiên thì hệ thống ổn định tự động dường như gặp trục trặc, buộc các phi công phải hạ cánh khẩn cấp ngay sau khi cất cánh.
Chưa đầy hai tháng sau, một chiếc máy bay 737 Max của Alaska Airlines đã phải hạ cánh ngay khi vừa cất cánh để chờ đến khi các thợ máy giải quyết được sự cố với hệ thống phát hiện cháy. Và vào tháng 11, một động cơ trên chiếc 737 Max của United Airlines vừa mới giao đã bị hỏng ở độ cao 37.000 feet (11.277m).
Đáng nói, những sự cố kể trên đều không được báo cáo rộng rãi và các hãng hàng không chỉ tiết lộ cho Cục Hàng không Liên bang. Không rõ ai là người chịu trách nhiệm cuối cùng về những vấn đề đó.
Nhưng kể từ ngày 5/1, khi một tấm bảng điều khiển trên chiếc máy bay phản lực 737 Max 9 của hãng hàng không Alaska Airlines đã hoạt động được hai tháng bị nổ tung giữa không trung, dư luận bắt đầu xôn xao, đặt ra nhiều câu hỏi hơn về chất lượng của những chiếc máy bay mà Boeing đang sản xuất.
LAO ĐAO
Sau đó, tờ NYTimes đã tiến hành các cuộc phỏng vấn với các chuyên gia an toàn hàng không cùng hơn hai chục nhân viên hiện tại và trước đây của Boeing, tất cả đã vẽ nên một bức tranh đáng lo ngại về một công ty từ lâu được coi là đỉnh cao của ngành kỹ thuật Mỹ.
Họ cho rằng Boeing đang nỗ lực cải thiện chất lượng trong nhiều năm sau hai vụ rơi máy bay Max 8 vào năm 2018 và 2019 khiến gần 350 người thiệt mạng.
Một nguồn tin cho biết, trình độ kinh nghiệm của lực lượng lao động Boeing đã giảm kể từ khi đại dịch bắt đầu. Quá trình kiểm tra nhằm cung cấp một sự kiểm tra quan trọng đối với công việc được thực hiện bởi các thợ máy đã bị suy yếu trong những năm qua.
Và một số nhà cung cấp đã gặp khó khăn trong việc tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng trong khi sản xuất các bộ phận theo tốc độ mà Boeing mong muốn.
Dưới áp lực phải cho các cơ quan quản lý, các hãng hàng không và hành khách thấy rằng công ty đang xem xét nghiêm túc cuộc khủng hoảng mới nhất, Boeing đã công bố những thay đổi sâu rộng trong ban lãnh đạo của mình vào đầu tuần này.
Giám đốc điều hành, Dave Calhoun, sẽ rời đi vào cuối năm nay, và Stan Deal, người đứng đầu bộ phận máy bay thương mại, đơn vị sản xuất 737 Max, sẽ nghỉ hưu ngay lập tức. Chủ tịch công ty, Larry Kellner, đã từ chức và sẽ không tái tranh cử vào hội đồng quản trị.
Khi đảm nhận vị trí CEO vào tháng 1/2020, ông Calhoun cho biết sẽ quyết tâm cải thiện văn hóa an toàn của công ty. Boeing sẽ bổ sung thêm các giám đốc có chuyên môn về kỹ thuật và an toàn, đồng thời thành lập một ủy ban an toàn trong hội đồng quản trị của mình.
Boeing cho biết họ đã tăng số lượng thanh tra viên chất lượng máy bay thương mại lên 20% kể từ năm 2019 và số lượng thanh tra trên mỗi máy bay cũng tăng lên.
Sau vụ tai nạn với 1 chiếc Max 8, Boeing và các cơ quan quản lý tập trung nhiều nhất vào nguyên nhân của những vụ tai nạn đó: Thiếu sót về thiết kế và phần mềm.
Tuy nhiên, một số nhân viên hiện tại và trước đây cho biết các vấn đề về chất lượng sản xuất cũng đã rõ ràng đối với họ vào thời điểm đó và lẽ ra các giám đốc điều hành cũng như cơ quan quản lý cũng phải gánh chịu trách nhiệm.
Sau sự cố ngày 5 tháng 1, F.A.A. vào cuộc kiểm toán quá trình sản xuất 737 Max của Boeing và họ đã ghi lại hàng chục sai sót trong hoạt động kiểm soát chất lượng. Cơ quan này đã cho công ty ba tháng, hoặc cho đến khoảng cuối tháng 5, để giải quyết các vấn đề kiểm soát chất lượng.
Các nhân viên hiện tại và trước đây của Boeing cho biết vụ việc phản ánh những vấn đề tồn tại từ lâu. Một số nhân viên cho biết họ thường phải đối mặt với áp lực lớn về việc đáp ứng thời hạn sản xuất, đôi khi dẫn đến những hoạt động đáng ngờ mà họ lo ngại có thể ảnh hưởng đến chất lượng và an toàn.
Davin Fischer, một cựu thợ cơ khí ở Renton, người cũng đã nói chuyện với đài truyền hình Seattle KIRO 7, cho biết ông nhận thấy sự thay đổi văn hóa bắt đầu từ khoảng năm 2017, khi công ty giới thiệu Max.
“Họ cố gắng tăng tốc độ giao máy bay và sau đó cứ tiếp tục cố để đi nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn nữa”.
Max được giới thiệu để đối đầu một chiếc máy bay tiết kiệm nhiên liệu mới của nhà sản xuất Airbus của Châu Âu. Boeing đã tăng sản lượng từ khoảng 42 máy bay Max mỗi tháng vào đầu năm 2017 lên khoảng 52 chiếc vào năm sau.
Tốc độ đó giảm xuống gần như bằng 0 ngay sau vụ tai nạn thứ hai ở Ethiopia, khi các cơ quan quản lý trên toàn thế giới cấm dòng máy bay này. Các chuyến bay trên máy bay Max được nối lại vào cuối năm 2020 và công ty bắt đầu tăng cường sản xuất trở lại để tránh tụt hậu hơn nữa so với Airbus.
CEO Calhoun cũng thừa nhận rằng Boeing phải cải tiến nhưng vẫn bảo vệ cách tiếp cận sản xuất của công ty. “Trong vài năm qua, chúng tôi đã hết sức cẩn thận để không thúc đẩy hệ thống quá nhanh và chúng tôi chưa bao giờ ngần ngại làm chậm lại, tạm dừng sản xuất hoặc ngừng giao hàng để có thời gian cần thiết nhằm cho mọi việc ổn thỏa”, ông nói.
VỘI VÀNG
Các nhân viên hiện tại và trước đây của Boeing, hầu hết đều giấu tên đã đưa ra những ví dụ về chất lượng đã bị ảnh hưởng như thế nào trong những năm qua.
Một nhà quản lý chất lượng đã rời Boeing vào năm ngoái, cho biết các công nhân lắp ráp máy bay đôi khi cố gắng lắp đặt các bộ phận chưa được ghi lại hoặc kiểm tra, một nỗ lực nhằm tiết kiệm thời gian bằng cách lách các quy trình chất lượng nhằm loại bỏ các bộ phận bị lỗi hoặc kém chất lượng.
Một công nhân hiện đang làm việc tại nhà máy 787 Dreamliner của Boeing ở North Charleston mô tả đã nhìn thấy nhiều vấn đề trên máy bay đang được lắp ráp, bao gồm cả dây dẫn được định tuyến không chính xác, làm tăng nguy cơ chúng có thể cọ xát vào nhau, dẫn đến hư hỏng.
Một số nhân viên hiện tại và trước đây ở Nam Carolina và Bang Washington cho biết, trong một số trường hợp, các thợ máy chế tạo máy bay được phép tự mình ký kết công việc của họ. Họ nói rằng việc “tự xác minh” như vậy sẽ loại bỏ một lớp kiểm soát chất lượng quan trọng.
Boeing cho biết trong một tuyên bố hôm thứ tư tuần này rằng họ đã loại bỏ việc tự kiểm tra ở Nam Carolina vào năm 2021 và hoạt động này chỉ chiếm chưa đến 10% các cuộc kiểm tra tại các nhà máy khác.
Tuyên bố cho biết, công ty kiểm tra từng máy bay trước khi giao hàng để đảm bảo rằng các bó dây được đặt cách đều nhau một cách thích hợp và không cho phép thanh tra mua sắm.
Một yếu tố khác xảy ra trong những năm gần đây là công nhân của Boeing có ít kinh nghiệm hơn so với trước đại dịch.
Khi đại dịch bùng phát vào đầu năm 2020, việc di chuyển bằng đường hàng không sụt giảm mạnh và nhiều nhà điều hành hàng không tin rằng phải mất nhiều năm nữa hành khách mới quay trở lại với số lượng lớn.
Boeing bắt đầu cắt giảm việc làm và khuyến khích công nhân nghỉ hưu sớm. Cuối cùng, công ty đã mất khoảng 19.000 nhân viên trên toàn công ty - trong đó có một số người đã có hàng chục năm kinh nghiệm.
Theo liên minh đại diện cho họ, Hiệp hội Nhân viên Kỹ thuật Chuyên nghiệp trong Hàng không Vũ trụ, vào cuối năm 2022, Boeing đã mất đi những kỹ sư kỳ cựu đã nghỉ hưu sớm. Hơn 1.700 thành viên công đoàn đã rời công ty vào năm đó, tăng so với con số khoảng 1.000 của năm trước. Các thành viên rời đi trung bình đã ở công ty hơn 23 năm.
Ray Goforth, giám đốc điều hành của liên minh cho biết trong một tuyên bố: “Chúng tôi đã cảnh báo Boeing rằng họ sẽ mất đi rất nhiều kiến thức chuyên môn và chúng tôi đã đề xuất một số cách giải quyết, nhưng công ty thậm chí đã loại bỏ chúng tôi”.
Việc nghỉ hưu như một cơ hội để cắt giảm chi phí bằng cách thay thế những công nhân kỳ cựu bằng “các kỹ sư và công nhân kỹ thuật cấp thấp được trả lương thấp hơn”.
Boeing hiện tuyển dụng 171.000 người, bao gồm cả cho mảng máy bay thương mại, quốc phòng, dịch vụ và các bộ phận khác. Con số đó tăng khoảng 20% so với cuối năm 2020. Nhưng nhiều nhân viên mới ít kinh nghiệm hơn.
Một nhân viên của Boeing từng tiến hành kiểm tra chất lượng ở bang Washington cho đến năm ngoái cho biết công ty không phải lúc nào cũng đào tạo đầy đủ cho nhân viên mới, đôi khi để họ học những kỹ năng quan trọng từ những đồng nghiệp giàu kinh nghiệm hơn.
Về phần mình, Boeing vẫn cho biết kể từ ngày 5/1, các nhân viên đã yêu cầu được đào tạo thêm và họ đang nỗ lực đáp ứng những nhu cầu đó, bao gồm cả việc bổ sung đào tạo tại nhà máy trong tháng này.
Sau sự cố ngày 5/1, Boeing đã công bố những thay đổi nhằm cải thiện chất lượng, bao gồm việc tăng cường kiểm tra tại nhà máy của hãng ở Renton và tại nhà máy ở Wichita - thuộc sở hữu của nhà cung cấp Spirit AeroSystems, chuyên sản xuất thân máy bay Max.
Boeing gần đây cho biết họ sẽ không nhận các thân máy Max của Spirit nữa. Các chuyên gia hàng không cho biết, việc giải quyết các vấn đề của hãng có thể khiến Boeing mất thời gian, khiến các hãng hàng không đang cần máy bay mới thất vọng.
Một số hãng vận tải gần đây cho biết họ đang điều chỉnh lại kế hoạch tăng trưởng vì họ dự kiến sẽ có ít máy bay hơn từ Boeing. Kết quả là, các hãng hàng không có thể cố gắng mua thêm từ Airbus.