Đặc phái viên Hoa Kỳ Zalmay Khalilzad gặp gỡ với quan chức cấp cao của Afghanistan, ông Abdullah Abdullah tại Kabul. (Ảnh: Reuters)
Một bản thoả thuận hoà bình giữa Hoa Kỳ và Taliban được đưa ra với điều khoản Hoa Kỳ sẽ rút quân khỏi năm căn cứ ở Afghanistan trong vòng năm tháng sau khi thoả thuận được ký kết, nhà đàm phán hàng đầu của Hoa Kỳ cho biết vào 2/9 theo giờ địa phương sau khi thông báo với các quan chức Afghanistan.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin ToloNews của Afghanistan, đặc phái viên Hoa Kỳ Zalmay Khalilzad đã mô tả kế hoạch được đề xuất là một thoả thuận với Taliban về nguyên tắc, nhưng cũng cảnh báo rằng nó không phải là bản chính thức cuối cùng cho đến khi TT Hoa Kỳ đồng ý với nó.
Trong một cuộc họp vào tháng trước, TT Trump đã có sự chấp thuận để ông Khalilzad tiếp tục hoàn tất một thoả thuận như vậy.
Đặc phái viên Zalmay Khalilzad đã từ chối nêu rõ tên các căn cứ của quân đội Hoa Kỳ tại Afghanistan sẽ nằm trong thoả thuận rời đi, đồng thời cũng lưu ý rằng bất cứ hành động rút quân nào từ phía Hoa Kỳ cũng sẽ phụ thuộc vào việc Taliban tuân thủ điều khoản của thoả thuận hay không. Để đổi lấy đợt rút quân đầu tiên, sẽ bao gồm 1/3 quân nhân Hoa Kỳ tại nước này, Taliban sẽ phải cắt đứt quan hệ với al-Qaeda và đảm bảo chống lại khủng bố.
Ông Khalilzad nói thêm rằng, dự thảo sẽ xác định Taliban là một Tiểu vương quốc Hồi giáo như họ muốn nhưng điều này không có ý công nhận Taliban là một chính phủ hợp pháp của Afghanistan. Các quan chức Hoa Kỳ trước đó đã nói rằng tên gọi này sẽ xác định Taliban như một đảng chính trị.
Các quan chức chính phủ Afghanistan đã được thông báo về dự thảo, ông Khalilzad nói, nhưng họ sẽ không được cung cấp các bản sao giấy tờ. “Đây là thoả thuận của chúng tôi với Taliban, không phải là thoả thuận giữa họ [chính phủ đương thời của Afghanistan] với Taliban.”
Tuy nhiên, chưa thể nói chắc chắn liệu thoả thuận có được hoàn thành hay không.
Tại một diễn biến khác, vào khoảng 10 giờ địa phương ngày 2/9 – cũng là cuối buổi phát sóng cuộc phỏng vấn của ông Zalmay Khalilzad trên đài ToloNews, một quả bom xe tải đã phát nổ gần Làng Xanh (Green Village), một tổ hợp tại Kabul nơi tổ chức cho các nhóm quốc tế. Vụ nổ làm rung chuyển thành phố, và sau đó có thể nghe thấy các tiếng súng ở nhiều nơi.
Khi quả bom phát nổ, một trạm nhiên liệu gần đó đã bốc cháy. Có ít nhất 16 người thiệt mạng và 119 dân thường bị thương, theo thông tin từ người phát ngôn Bộ Nội vụ Nasrat Rahimi cho biết vào sáng nay (3/9). Taliban đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công, nói rằng họ nhắm vào những “kẻ chiếm đóng nước ngoài”. Cảnh sát đã sơ tán 400 người nước ngoài khỏi khu vực và Lực lượng đặc biệt đã giết chết 5 kẻ tấn công trốn gần đó. Vụ nổ làm gia tăng nỗi lo ngại về các cuộc tấn công của Taliban trước khi bất kỳ một thoả thuận nào được đi đến cuối cùng.
Vào tuần trước, Taliban đã tấn công hai thành phố lớn ở miền bắc Afghanistan, giết chết hàng chục người dân và lực lượng an ninh, ngay cả khi đặc phái viên Hoa Kỳ nói rằng một thoả thuận đã gần kề.
Ông Zalmay Khalilzad đã bay tới Kabul vào Chủ Nhật (1/9) sau thông báo trên Twitter về việc ông đã kết thúc vòng đàm phán hoà bình mới nhất với Taliban tại Qatar và hai bên đều đang ở ngưỡng cửa của một thoả thuận. Hoa Kỳ và Taliban đã gặp nhau trong chính vòng đàm phán suốt hơn 10 tháng qua.
Các báo cáo về đề xuất rút quân đội khỏi Afghanistan đã gặp phải chỉ trích từ một số nhà ủng hộ TT Trump, bao gồm Thượng nghị sĩ Lindsey O.Graham và một số cố vấn an ninh quốc gia khác với lý do không thể tin tưởng Taliban và điều này sẽ ảnh hưởng đến những lợi ích mà Hoa Kỳ đã nỗ lực để đạt được trong cuộc chiến kéo dài 18 năm.
Phát ngôn viên của TT Afghanistan, ông Sediq Seddiqi nói với các phóng viên ở đây trằng chính phủ sẽ xem xét các đề xuất và đưa ra phản hồi trong vài ngày tới. Đặc phái viên Hoa Kỳ Zalmay Khalilzad cũng đã tới gặp quan chức quan chức điều hành cấp cao (chức danh tương đương thủ tướng) của Afghanistan, ông Abdullah Abdullah vào thứ Hai (2/9).
Vào tuần trước, TT Trump nói trên đài Fox News Radio rằng chính quyền của ông đã lên kế hoạch giảm mức quân số tại Afghanistan xuống còn khoảng 8.600 người nhưng không đưa ra mốc thời gian cho việc rút quân.
Cuộc bầu cử TT Afghanistan dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 28/9, và TT đương thời Ashraf Ghani cũng sẽ đứng ra tranh cử nhiệm kỳ thứ hai. Cuộc bỏ phiếu đã bị trì hoãn 2 lần, nhưng các nhà phê bình đã thúc giục TT Ashraf Ghani trì hoãn thêm 1 lần nữa bởi lý do nó có thể đe doạ đến tiến trình hoà bình. Uỷ ban bầu cử độc lập cũng đã cảnh báo rằng khoảng 2000 địa điểm bỏ phiếu sẽ bị đóng cửa vì vấn đề an ninh. Ông Abdullah, đối thủ hàng đầu của TT Ghani trong cuộc tranh cử cho biết ông sẽ sẵn sàng “bỏ cuộc bầu cử vì lợi ích của hoà bình”. Nhưng vào sáng thứ Hai (2/9), phát ngôn viên của TT đã tái khẳng định kế hoạch tiếp tục của cuộc bỏ phiếu.
Theo Washington Post