6 tháng trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, ông Trump đang chiếm thế thượng phong trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Ông dẫn trước đương kim tổng thống Joe Biden trong hầu hết các cuộc thăm dò, bao gồm cả ở một số trong 7 tiểu bang “chiến trường” có khả năng quyết định kết quả cuối cùng. Và quan trọng nhất: Ông đã hoàn toàn áp đảo đối thủ Biden trong cuộc tranh luận phát trực tiếp trên sóng CNN.
Trong các cuộc trả lời phỏng vấn với tờ Time, những gì mà ông Trump và các cố vấn và những người thân cận nhất của ông chia sẻ, là những phác thảo về một nhiệm kỳ tổng thống sẽ định hình lại nước Mỹ và vai trò của Mỹ thế giới.
"TRUMP 2.0" SẼ KHÓ ĐOÁN HƠN?
Với nhiều người, cuộc tấn công điện Capitol ngày 1/6 giống như một cuộc bạo loạn, nhưng Trump đã tìm cách biến cuộc bạo loạn ấy thành một hành động yêu nước. "Tôi gọi họ là những người yêu nước", ông nói. Khi được hỏi liệu ông có cân nhắc ân xá cho từng người trong số họ không, ông nói, "Có, chắc chắn rồi".
Trong nhiệm kỳ thứ hai (nếu có), có vẻ như ảnh hưởng của ông Trump đối với nền dân chủ Hoa Kỳ sẽ không chỉ còn gói gọn trong quyền ân xá (Tổng thống Hoa Kỳ có thể xá tội cho bất cứ người nào bị kết án ở tòa án liên bang). Các đồng minh của ông đang đặt nền móng để tái cấu trúc chức vị Tổng thống theo một học thuyết gọi là học thuyết hành pháp thống nhất, cho rằng nhiều hạn chế mà các nhà lập pháp và tòa án áp đặt lên Nhà Trắng nên được xóa bỏ để ủng hộ một Tổng tư lệnh quyền lực hơn.
Không nơi nào mà quyền lực đó lại quan trọng hơn Bộ Tư pháp. Kể từ những ngày đầu tiên của đất nước, các Tổng thống thường giữ khoảng cách tôn trọng với các viên chức thực thi pháp luật được Thượng viện xác nhận để tránh lợi dụng vị trí của họ trong việc hạn chế quyền tự do của người dân vì mục đích cá nhân. Nhưng Trump, người đã bị xoay chóng mặt trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình bởi nhiều cuộc điều tra do chính những người được ông bổ nhiệm, ngày càng thể hiện rõ hơn về việc áp đặt ý chí của mình trực tiếp lên bộ này.
Trump cho biết ông có thể sa thải Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ nếu từ chối lệnh truy tố ai đó của ông: "Điều đó sẽ phụ thuộc vào tình hình cụ thể."
Trump cũng đã thề sẽ bổ nhiệm một "công tố viên đặc biệt thực sự" để truy tố Biden bất chấp rằng ông Biden chưa bị buộc bất kỳ tội nào và nỗ lực luận tội ông của Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã không đưa ra được bằng chứng về bất kỳ tội hoặc hành vi sai trái nào, dù cao hay thấp.
Các động thái như vậy có khả năng gây ra thảm họa cho uy tín của cơ quan thực thi pháp luật Hoa Kỳ, các học giả và cựu lãnh đạo Bộ Tư pháp từ cả hai đảng cho biết. "Nếu ông ấy ra lệnh truy tố không đúng cách, tôi mong đợi Bộ trưởng Tư pháp, dù là ai cũng sẽ nói không", Michael McConnell, cựu thẩm phán tòa phúc thẩm Hoa Kỳ do Tổng thống George W. Bush bổ nhiệm, cho biết.
"Nếu Tổng thống sa thải Bộ trưởng Tư pháp, đó sẽ là một cơn bão lửa khổng lồ". McConnell, hiện là giáo sư luật của Stanford, cho biết việc sa thải có thể có hiệu ứng dây chuyền tương tự như sự kiện “Thảm sát Đêm Thứ Bảy”, khi Tổng thống Richard Nixon ra lệnh cho các quan chức cấp cao của Bộ Tư pháp loại bỏ cố vấn đặc biệt đang điều tra vụ Watergate.
Tổng thống có quyền hiến định sa thải Bộ trưởng Tư pháp và thường thay thế những người được người tiền nhiệm bổ nhiệm khi nhậm chức. Nhưng việc sa thải một người cụ thể vì từ chối lệnh của Tổng thống sẽ là điều chưa từng có tiền lệ.
Nếu thắng cử, quyền lực tổng thống của ông Trump sẽ được cảm nhận trên khắp đất nước. Trọng tâm chính là biên giới phía nam. Ông sẽ chỉ đạo nguồn tài trợ của liên bang để tiếp tục xây dựng bức tường biên giới với Mexico, có khả năng bằng cách phân bổ tiền từ ngân sách quân sự mà không cần sự chấp thuận của quốc hội. Các cố vấn cho biết, đỉnh cao của chương trình này sẽ là một hoạt động trục xuất hàng loạt nhắm vào hàng triệu người. Trump đã đưa ra những cam kết tương tự trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, nhưng cho biết ông có kế hoạch sẽ quyết liệt hơn trong nhiệm kỳ thứ hai.
Ông Trump cũng đang có kế hoạch tăng cường chương trình bảo hộ của mình, cho biết rằng ông đang cân nhắc áp dụng mức thuế quan hơn 10% đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu và thậm chí có thể áp dụng mức thuế quan 100% đối với một số hàng hóa của Trung Quốc.
Theo ông, mức thuế quan sẽ giải phóng nền kinh tế Hoa Kỳ khỏi sự phụ thuộc vào sản xuất nước ngoài và thúc đẩy sự phục hưng công nghiệp tại Hoa Kỳ. Khi đối diện với những thông tin mà các nhà phân tích độc lập ước tính rằng mức thuế quan trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump đối với hàng nghìn sản phẩm, bao gồm thép và nhôm, tấm pin mặt trời và máy giặt, có thể khiến Hoa Kỳ thiệt hại 316 tỷ USD và hơn 300.000 việc làm, ông đã bác bỏ những chuyên gia này ngay lập tức. Các cố vấn của ông lập luận rằng tỷ lệ lạm phát trung bình hàng năm trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông (dưới 2%) là bằng chứng cho thấy thuế quan của ông sẽ không làm tăng giá cả.
Ý định của ông Trump muốn làm nóng lại mối quan hệ của Hoa Kỳ ở nước ngoài có thể cũng có những hành động tương tự. Kể từ khi thành lập, Hoa Kỳ đã tìm cách xây dựng và duy trì các liên minh dựa trên các giá trị chung về chính trị và kinh tế. Dường như ông Trump có cách tiếp cận mang tính giao dịch hơn nhiều đối với các mối quan hệ quốc tế so với những người tiền nhiệm của mình.
Đó là một lý do khiến các đồng minh truyền thống của Hoa Kỳ lo lắng khi Trump gần đây phát biểu tại một cuộc vận động tranh cử rằng Nga có thể "làm bất cứ điều gì họ muốn" với một quốc gia NATO mà ông tin là không đóng góp đủ cho quốc phòng chung.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn tờ Time, Trump nói rằng đó không phải là lời nói suông. "Nếu bạn không trả tiền, thì bạn tự lo liệu đi", ông nói. Cựu Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg ghi nhận lời đe dọa rút khỏi liên minh trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump đã thúc đẩy các thành viên khác tăng thêm hơn 100 tỷ USD vào ngân sách quốc phòng của họ.
Nhưng một NATO bất ổn có khả năng mang lại lợi ích cho Nga cũng như cho Hoa Kỳ. Cuộc xung đột với Ukraine năm 2022 của Tổng thống Vladimir Putin đối với nhiều người ở châu Âu và Hoa Kỳ giống như một phép thử cho tầm nhìn rộng lớn của ông hơn là cố gắng tái thiết một Liên Xô cường quốc. Dưới thời Biden và một Quốc hội lưỡng đảng, Hoa Kỳ đã gửi hơn 100 tỷ USD cho Ukraine để tự vệ. Không có khả năng Trump sẽ mở rộng sự hỗ trợ tương tự cho Kyiv. Sau khi Orban đến thăm Mar-a-Lago vào tháng 3, ông nói rằng Trump "sẽ không đưa một xu nào" cho Ukraine. "Tôi sẽ không đưa trừ khi châu Âu bắt đầu cân bằng", Trump trả lời trong cuộc phỏng vấn. "Nếu châu Âu không trả tiền, tại sao chúng ta phải trả? Họ bị ảnh hưởng nặng nề hơn nhiều. Họ ở gần hơn rất nhiều so với chúng ta".
Thế nhưng, cũng là với đồng minh thì chính sách đối ngoại của Trump lại hoàn toàn khác khi Trump nói rằng ông sẽ đứng về phía Israel trong cuộc đối đầu với Iran. "Nếu họ tấn công Israel, vâng, chúng tôi sẽ ở đó", ông khẳng định.
Tuy nhiên, ngay cả sự ủng hộ của ông dành cho Israel cũng không phải là tuyệt đối. Ông chỉ trích cách Israel xử lý cuộc chiến chống lại Hamas, cuộc chiến đã giết chết hơn 30.000 người Palestine ở Gaza, và kêu gọi quốc gia này "kết thúc nó".
"TRUMP 2.0" SẼ CHUYÊN NGHIỆP HƠN?
Khả năng vận động tranh cử Nhà Trắng của ông Trump giữa một phiên tòa hình sự chống lại ông chưa từng có là sản phẩm của một hoạt động vận động tranh cử chuyên nghiệp hơn, tránh được tình trạng đấu đá nội bộ từng xảy ra trước đây. "Ông ấy có một đội ngũ rất kỷ luật xung quanh mình", đại diện Elise Stefanik của New York cho biết. "Đó là một chỉ báo cho thấy nhiệm kỳ thứ hai sẽ kỷ luật và tập trung như thế nào". Quyền kiểm soát đó hiện mở rộng ra toàn bộ đảng.
Vào năm 2016, giới lãnh đạo Đảng Cộng hòa, sau khi không thể làm chệch hướng chiến dịch của Trump, đã cố gắng cô lập ông bằng những nhân viên tìm cách kiềm chế ông. Nhưng lần này Trump đã có sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng. Ông bổ nhiệm những nhà lãnh đạo được lựa chọn kỹ lưỡng - bao gồm cả con dâu của ông - những người được cho là đã áp dụng các bài kiểm tra lòng trung thành đối với những người nộp đơn xin việc tiềm năng bằng cách hỏi liệu họ có tin rằng cuộc bầu cử năm 2020 đã bị “đánh cắp” hay không.
Các nhóm chính sách đang tạo ra một chính phủ đang chờ đợi với đầy đủ những người thực sự tin tưởng. Dự án 2025 của Heritage Foundation đã vạch ra các kế hoạch cho luật pháp và Sắc lệnh hành pháp khi đào tạo nhân sự tương lai cho nhiệm kỳ thứ hai của Trump. Trung tâm Đổi mới nước Mỹ, do Russell Vought, cựu giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách của Trump đứng đầu, tập hợp các quan chức có quyền kiểm soát mọi thứ, từ quyết định về an toàn ma túy đến thực đơn bữa trưa ở trường học. Viện Chính sách Nước Mỹ Trên hết là thiên đường nghiên cứu của những người theo chủ nghĩa dân túy cánh hữu ủng hộ Trump. America First Legal, do cố vấn nhập cư của Trump là Stephen Miller đứng đầu, đang tiến hành các cuộc chiến pháp lý chống lại Chính quyền Biden.
Mục tiêu của các nhóm này là đưa tầm nhìn của Trump vào hành động ngay từ ngày đầu tiên. "Tổng thống chưa bao giờ có một quy trình chính sách được thiết kế để mang lại cho ông những gì ông thực sự muốn và vận động", Vought nói. "Chúng tôi đang phân loại các thẩm quyền pháp lý, cơ chế và tạo động lực cho một Chính quyền tương lai". Điều đó bao gồm một loạt các chính sách cánh hữu vượt qua ranh giới, bao gồm cắt giảm tài trợ cho Bộ Tư pháp và cắt giảm các quy định về khí hậu và môi trường.
Trump khẳng định ông sẽ là người ra quyết định cuối cùng về việc các chính sách nào do các tổ chức này đề xuất sẽ được thực hiện. Nhưng ít nhất, những cố vấn này có thể hình thành một vũ khí trong "Cuộc chiến chống lại Washington" nhiệm kỳ thứ hai của Trump, một vũ khí kỳ quặc: Khôi phục quyền tịch thu, cho phép Tổng thống giữ lại các khoản tiền do Quốc hội phân bổ. (Tịch thu là một động thái ưa thích của cựu tổng thống Nixon, người đã sử dụng thẩm quyền của mình để đóng băng nguồn tài trợ cho nhà ở được trợ cấp và Cơ quan Bảo vệ Môi trường). Theo các cố vấn chính sách của chiến dịch, Trump và các đồng minh của ông có kế hoạch thách thức một đạo luật năm 1974 cấm sử dụng biện pháp này.
VẪN LÀ NHỮNG DẤU HỎI MÔNG LUNG
Cho tới thời điểm này, Donald Trump vẫn là một con người thật khó nắm bắt, khó đoán định đối với hầu hết mọi người. Đáp lại các câu hỏi từ báo chí, ông thường né tránh hoặc trả lời chúng theo những cách trái ngược nhau. Và mặc dù phá vỡ mọi chuẩn mực, vẫn có những ranh giới mà ông nói rằng mình sẽ không vượt qua. Khi được hỏi liệu ông có tuân thủ mọi lệnh mà Tòa án Tối cao duy trì hay không, Trump nói rằng ông sẽ tuân thủ.
Nhưng những quan điểm về chính sách của ông thì rõ ràng và nhất quán. Nếu Trump có thể thực hiện một phần nhỏ các mục tiêu của mình, tác động có thể chứng minh là mang tính chuyển đổi như bất kỳ nhiệm kỳ tổng thống nào trong hơn một thế kỷ. "Ông ấy đang ở chế độ chiến tranh toàn diện", cố vấn cũ và người bạn tâm giao của ông, Stephen Bannon, nói. Cảm nhận của Trump về tình hình đất nước là "khá tệ", Bannon nói. "Đó là nơi trái tim của Trump hướng đến. Đó là nơi ám ảnh của ông ấy".
Trả lời câu hỏi yêu cầu giải thích một bình luận đáng lo ngại mà ông đã đưa ra: rằng ông muốn trở thành nhà độc tài trong một ngày. Bình luận này xuất hiện trong một cuộc trả lời kênh Fox News với Sean Hannity, người đã cho Trump cơ hội xoa dịu những lo ngại rằng ông sẽ lạm dụng quyền lực khi còn tại nhiệm hoặc tìm cách trả thù những đối thủ chính trị. Trump nói rằng ông sẽ không trở thành nhà độc tài - “trừ ngày đầu tiên,” ông nói thêm. “Tôi muốn đóng cửa biên giới, và tôi muốn... khoan, khoan, khoan.”
Trump nói rằng nhận xét đó "được nói ra một cách vui vẻ, đùa cợt, mỉa mai". Ông so sánh nó với một khoảnh khắc khó quên trong chiến dịch tranh cử năm 2016, khi ông khuyến khích người Nga hack và rò rỉ email của đối thủ Hillary Clinton. Trong suy nghĩ của Trump, giới truyền thông cũng đã thổi phồng những nhận xét đó. Nhưng các hacker Nga không đùa: Họ đã hack máy chủ của Ủy ban Quốc gia Dân chủ và phát tán email của họ thông qua WikiLeaks.
Khi được hỏi ông không thấy rằng nhiều người Mỹ lại coi những lời “đùa cợt” về chế độ độc tài như vậy là trái ngược với các nguyên tắc mà chúng ta trân trọng nhất sao? Trump nói không. Hoàn toàn ngược lại, ông ấy nhấn mạnh. "Tôi nghĩ rằng rất nhiều người thích điều đó."
