Nằm trên bờ biển phía đông của Trung Quốc, Thượng Hải là thành phố giàu có nhất của quốc gia tỷ dân và cũng là một trong những đô thị lớn nhất trên thế giới. Cùng với thành phố Kunshan lân cận - đã lockdown hồi đầu tháng này - Thượng Hải đóng một vai trò lớn trong nền kinh tế toàn cầu. Không có dấu hiệu nào cho thấy chính phủ Trung Quốc đã sẵn sàng để sớm nới lỏng các hạn chế Covid-19, do đó dẫn đến mối lo ngại gia tăng về tác động tới nền kinh tế thế giới nói chung.
Thượng Hải là tâm chấn của đợt bùng phát Covid-19 hiện tại, nhưng các nhà phân tích tại Nomura ước tính rằng 45 thành phố của Trung Quốc đã bị đóng cửa toàn bộ hoặc một phần, ảnh hưởng đến một phần tư dân số và khoảng 40% nền kinh tế nước này.
Thủ tướng Lý Khắc Cường đã cảnh báo lần thứ ba trong tuần qua về mối đe dọa mà Covid-19 gây ra cho nền kinh tế Trung Quốc và ảnh hưởng tới nền kinh tế toàn cầu.
Kinh doanh và tài chính
Thượng Hải là thành phố có GDP lớn nhất tại Trung Quốc - 4,32 nghìn tỷ nhân dân tệ (679 tỷ USD), thị trường chứng khoán lớn thứ ba trên toàn cầu tính theo giá trị của các công ty giao dịch ở đó và có số lượng tỷ phú lớn thứ năm trên thế giới.
Thượng Hải cũng là điểm đến hấp dẫn đối với các doanh nghiệp quốc tế muốn có sự hiện diện ở Trung Quốc đại lục. Theo chính quyền thành phố, đến cuối năm 2021, hơn 800 tập đoàn đa quốc gia đã thành lập trụ sở khu vực hoặc quốc gia tại Thượng Hải. Trong đó, 121 công ty thuộc danh sách Fortune Global 500, bao gồm Apple, Qualcomm, General Motors, Pepsico và Tyson Foods.
Hơn 70.000 công ty nước ngoài có văn phòng tại thành phố, hơn 24.000 trong số đó là các công ty Nhật Bản, theo số liệu từ chính phủ Nhật Bản.
Với tổng vốn hóa thị trường là 7,3 nghìn tỷ USD, Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải - được thành lập vào năm 1990 - chỉ xếp sau New York và London. Các giao dịch chứng khoán vẫn được tiếp tục bất chấp việc lockdown, với một số ngân hàng và công ty đầu tư đã yêu cầu nhân viên ngủ luôn tại bàn làm việc để giữ cho thị trường hoạt động.
Một nhóm các công ty niêm yết tại Thượng Hải là các doanh nghiệp nhà nước lớn đóng vai trò trung tâm trong nền kinh tế Trung Quốc. Họ bao gồm nhà sản xuất rượu giá trị nhất thế giới Kweichow Moutai, các đại gia ngân hàng và bảo hiểm như ICBC và China Life Insurance, và công ty dầu khí nhà nước PetroChina. Sàn giao dịch Thượng Hải cũng là nơi có phiên bản “Nasdaq của Trung Quốc - The Star Market.
Thương mại và hậu cần
Thượng Hải chiếm 3,8% GDP của Trung Quốc. Nhưng nó có tỷ trọng cao hơn nhiều - 10,4% - trong thương mại của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới, theo thống kê chính thức của năm ngoái.
Cảng Thượng Hải là cảng bận rộn nhất thế giới về giao thông container. Nó đã vận chuyển 47 triệu đơn vị hàng hóa tương đương 20 feet vào năm 2021, gấp bốn lần khối lượng được xử lý bởi Cảng Los Angeles. Con số này chiếm 16,7% tổng số chuyến hàng container của Trung Quốc vào năm ngoái.
Thượng Hải cũng là một trung tâm hàng không lớn ở Châu Á. Các sân bay của thành phố - Sân bay Quốc tế Phố Đông và Sân bay Hồng Kiều - đã đón 122 triệu lượt hành khách vào năm 2019, biến thành phố trở thành trung tâm bận rộn thứ tư trên thế giới sau London, New York và Tokyo.
Nhưng sự bùng phát của Covid-19 đã khiến tình trạng chậm trễ tại cảng trở nên tồi tệ hơn và buộc nhiều chuyến bay chở khách phải tạm dừng, khiến giá cước vận tải hàng không tăng vọt và gây áp lực nhiều hơn lên chuỗi cung ứng toàn cầu.
Cảng Thượng Hải vẫn hoạt động, nhưng dữ liệu công bố vào cuối tháng 3 cho thấy số lượng tàu chờ xếp hàng hoặc dỡ hàng đã tăng vọt lên mức cao kỷ lục. Báo chí nhà nước cũng đưa tin rằng nhiều tài xế xe tải đã phải vật lộn để đưa container ra vào cảng đúng giờ vì hạn chế đi lại.
Sản xuất và công nghệ
Khu vực Đại Thượng Hải, bao gồm Côn Sơn và một số thành phố phía đông khác, là trung tâm sản xuất chính cho các ngành công nghiệp từ ô tô đến chất bán dẫn.
Volkswagen và General Motors đều điều hành nhà máy ở Thượng Hải với sự hợp tác của nhà sản xuất ô tô nhà nước SAIC Motor. Thượng Hải cũng là nơi đặt nhà máy gigafactory đầu tiên của Tesla ở châu Á. Nhà sản xuất xe điện của Mỹ đã giao hơn 65.000 chiếc ô tô từ nhà máy ở Thượng Hải vào tháng trước, trở thành thương hiệu xe điện bán chạy nhất tại Trung Quốc.
Vào tháng 1, Ford đã khai trương trung tâm thiết kế toàn cầu thứ sáu tại Thượng Hải, làm nổi bật sự sôi động của thành phố và số lượng ngày càng tăng của các nhà thiết kế trẻ với sự kết hợp giữa "tư duy mới, kiến thức địa phương và triển vọng toàn cầu."
TSMC, nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, đang điều hành một nhà máy sản xuất chất bán dẫn lớn ở ngoại ô Tùng Giang. Các nhà sản xuất chip hàng đầu của Trung Quốc SMIC và Hua Hong Semiconductor đều có nhà máy ở Phố Đông, phía đông Thượng Hải.
Nhưng các hạn chế của Covid-19 đã buộc nhiều nhà máy phải tạm ngừng hoạt động ở Thượng Hải và Côn Sơn, đe dọa phá vỡ chuỗi cung ứng lớn cho ô tô và ngành công nghiệp điện tử.
Các nhà máy của Volkswagen và Tesla ở Thượng Hải đã đóng cửa trong nhiều tuần. Nhà sản xuất xe điện Nio của Trung Quốc cũng đã buộc phải tạm dừng sản xuất do sự gián đoạn liên quan đến Covid-19.
Pegatron, nhà cung cấp chính cho Apple, đã tạm ngừng sản xuất tại các nhà máy ở Thượng Hải và Côn Sơn cho đến khi có thông báo mới. Ngoài ra, Unimicron Technology của Đài Loan, nơi cung cấp bảng mạch in cho Apple và Eson Precision - một chi nhánh của Foxconn - đã ngừng sản xuất vào đầu tháng này.
Các nhà phân tích của Citibank cũng cho biết trong một báo cáo nghiên cứu vào cuối tuần trước: “Với các liên kết thương mại quan trọng của Thượng Hải với Đông Á, điều này có thể có tác động lan tỏa đến chuỗi cung ứng khu vực. Chúng tôi nghĩ rằng Hàn Quốc, Đài Loan, Việt Nam và ở một mức độ thấp hơn là Nhật Bản (về phương tiện giao thông)”.
Các ngành công nghiệp khác chịu ảnh hưởng còn bao gồm dược phẩm. Vào tháng 10, AstraZeneca (AZN) đã mở một trung tâm R&D toàn cầu tại Thượng Hải.