Cuộc tấn công của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran hôm 21/6 có thể gây ra phản ứng tức thời trên thị trường toàn cầu ngay khi mở cửa giao dịch trở lại vào đầu tuần tới, kéo giá dầu tăng mạnh và dịch chuyển dòng tiền sang các tài sản an toàn, theo nhận định của giới đầu tư trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị đang leo thang.
Cuộc tấn công mà Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố trên mạng xã hội Truth Social đã đánh dấu sự can dự sâu hơn của Mỹ vào xung đột tại Trung Đông. Đây chính là điều mà các nhà đầu tư trăn trở suốt cuối tuần, khi họ cân nhắc hàng loạt kịch bản có thể xảy ra.
Ngay sau tuyên bố, giới phân tích cho rằng việc Mỹ tham chiến có thể khiến thị trường chứng khoán bị bán tháo, trong khi đồng USD và các tài sản trú ẩn an toàn như vàng có khả năng tăng mạnh. Tuy nhiên, nhiều yếu tố vẫn chưa rõ ràng và diễn biến của cuộc xung đột còn là ẩn số.
“Tôi nghĩ phản ứng ban đầu của thị trường sẽ là hoảng loạn và giá dầu mở cửa ở mức cao”, ông Mark Spindel, Giám đốc đầu tư của Potomac River Capital nhận định.
Ông Spindel cho rằng sự bất định sẽ bao trùm các thị trường tài chính, người dân Mỹ giờ đây cũng phải đối mặt với rủi ro từ cuộc xung đột. “Chúng ta chưa có đánh giá thiệt hại và điều đó sẽ cần thời gian. Dù ông Trump nói cuộc tấn công đã 'hoàn tất', nhưng thực tế là nước Mỹ đã bị cuốn vào cuộc. Vấn đề là: Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?”, ông Mark Spindel nhấn mạnh.
Một trong những mối lo ngại lớn nhất hiện nay là tác động tiềm tàng của căng thẳng tại Trung Đông đối với giá dầu và từ đó ảnh hưởng đến lạm phát. Giá năng lượng tăng có thể khiến người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu, làm giảm cơ hội Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất trong năm nay.
"Đây là một tầng rủi ro mới, phức tạp hơn mà chúng ta phải đặc biệt chú ý. Tác động đến giá năng lượng là điều chắc chắn và khả năng cao là lạm phát cũng sẽ bị ảnh hưởng”, ông Jack Ablin, Giám đốc đầu tư của Cresset Capital cho biết.
Kể từ ngày 10/6 đến nay, giá dầu Brent đã tăng tới 18% và đạt mức cao nhất trong gần 5 tháng là 79,04 USD/thùng vào ngày 19/6. Trong khi đó, chỉ số S&P 500 của Phố Wall hầu như không có biến động đáng kể sau đợt giảm ban đầu khi Israel bắt đầu tấn công Iran hôm 13/6.
Trước khi Mỹ tiến hành cuộc tấn công, các nhà phân tích tại Oxford Economics đã xây dựng ba kịch bản, một là hạ nhiệt căng thẳng, hai là Iran ngừng hoạt động sản xuất, xuất khẩu dầu và ba là đóng cửa eo biển Hormuz. Mỗi kịch bản đều kéo theo mức độ ảnh hưởng khác nhau đối với giá dầu. Trong kịch bản nghiêm trọng nhất, giá có thể tăng vọt lên khoảng 130 USD/thùng và đẩy lạm phát Mỹ lên tiệm cận ngưỡng 6% vào cuối năm nay.
Sau tuyên bố của Tổng thống Donald Trump, ông Jamie Cox đối tác quản lý tại Harris Financial Group - đồng tình rằng giá dầu sẽ tăng mạnh trong ngắn hạn. Tuy nhiên, ông kỳ vọng giá sẽ bình ổn trở lại trong vài ngày tới nếu Iran chấp nhận đàm phán hòa bình với Israel và Mỹ. “Hiện Iran không còn nhiều đòn bẩy. Có khả năng họ sẽ phải chấp nhận đàm phán để thoát khỏi tình thế này”, ông Cox nhận định.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo rằng nếu giá dầu tăng quá nhanh, nền kinh tế toàn cầu - vốn đang chịu sức ép từ thuế quan - sẽ càng thêm khó khăn.
Dù vậy, dữ liệu lịch sử cho thấy đà giảm trên thị trường chứng khoán thường chỉ mang tính nhất thời. Trong các lần căng thẳng lớn tại Trung Đông trước đây, ví dụ như cuộc chiến Iraq năm 2003 hay vụ tấn công cơ sở dầu mỏ Ả Rập Xê Út năm 2019, chứng khoán Mỹ ban đầu có suy giảm nhưng nhanh chóng phục hồi và tăng trở lại trong vài tháng tiếp theo. Theo dữ liệu từ Wedbush Securities và CapIQ Pro, chỉ số S&P 500 trung bình giảm 0,3% trong ba tuần sau khi chiến sự nổ ra, nhưng lại tăng trung bình 2,3% sau hai tháng.
Diễn biến phức tạp tại Trung Đông cũng có thể tạo ra ảnh hưởng trái chiều đối với đồng USD. Dù đồng bạc xanh đã suy yếu trong năm nay nhưng các chuyên gia cho rằng nếu Mỹ trực tiếp can dự vào chiến sự Iran - Israel, đồng USD có thể tăng giá nhờ nhu cầu trú ẩn an toàn.
“Liệu thị trường có hướng đến các tài sản an toàn? Nếu có, điều đó sẽ đẩy lợi suất trái phiếu đi xuống và đồng USD tăng giá”, ông Steve Sosnick, chiến lược gia trưởng tại IBKR lưu ý.