Cuộc chiến xe điện EU - Trung Quốc: Đức mắc kẹt, Pháp ung dung, Trung sẵn sàng

Trước thông báo về cuộc điều tra chống trợ cấp đối với xe điện Trung Quốc từ Brussels, các CEO ô tô Đức đang tỏ ra rất phẫn nộ, trong khi các doanh nghiệp Pháp thì "ngồi chờ hưởng lợi" trước những tuyên bố sẵn sàng trả đũa...

NGƯỜI ĐỨC THIỆT HẠI

Một lãnh đạo doanh nghiệp xe của Đức tỏ ra rất tức giận khi bình luận về quyết định điều tra chống trợ cấp “Chúng tôi biết điều gì đó sắp xảy ra, nhưng không phải là nó sẽ được công bố theo cách chính trị như vậy”. Động thái của EU đang đặt các nhà sản xuất ô tô Đức, vốn chiếm 1/5 thị trường Trung Quốc, vào tình thế bấp bênh.

Các hãng xe Đức đang đứng trước mối lo ngại rằng Trung Quốc, quốc gia đang bị lôi kéo vào cuộc chiến thương mại ăn miếng trả miếng với Mỹ, có thể đưa ra các biện pháp trừng phạt của riêng mình đối với các nhà sản xuất ô tô châu Âu.

Động thái của Brussels diễn ra khi các nhà đầu tư đặt câu hỏi về sự phụ thuộc của các nhà sản xuất ô tô Đức vào Trung Quốc.

BMW và Mercedes-Benz đều đạt được thành công lớn ở Trung Quốc với các thương hiệu cao cấp, được khách hàng Trung Quốc giàu có yêu thích, cũng như Volkswagen, hãng bán được nhiều xe nhất tại thị trường xe hơi lớn nhất thế giới. Một phần ba doanh số bán xe của BMW năm ngoái là ở Trung Quốc, trong khi con số tương đương ở Mercedes-Benz là 37% và gần 40% ở Volkswagen.

Đối với các nhà sản xuất ô tô Đức, mối lo ngại chính là việc tăng thuế trả đũa đối với ô tô châu Âu nhập khẩu vào Trung Quốc. Các công ty này cũng có các nhà máy sản xuất lớn tại địa phương, điều này có thể mang lại cho Bắc Kinh một mặt trận khác để xoay chuyển tình thế.

Gregor Sebastian, nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator, cho biết các thương hiệu cao cấp của Đức có nhiều khả năng phải gánh chịu mức thuế nhập khẩu mới của Trung Quốc, vì hầu hết ô tô rẻ hơn đều được sản xuất tại Trung Quốc. Ông nói: “Rất nhiều ngành sản xuất ô tô nước ngoài hoặc ngành công nghiệp ô tô nước ngoài ở Trung Quốc thực sự được nội địa hóa rất nhiều, nhưng vấn đề lại khá rắc rối với những phân khúc cao cấp”.

Theo nhà phân tích Daniel Schwarz của Stifel, công ty Đức phải chịu mức thuế nhập khẩu cao hơn của Trung Quốc sẽ là Mercedes-Benz, người lưu ý rằng công ty này nhập khẩu khoảng 20% ​​số ô tô bán ra ở Trung Quốc, so với con số gần 10% của Volkswagen và BMW.

Các hãng xe Đức với hoạt động lớn tại địa phương cũng đang cảm thấy bất an.

Căng thẳng gia tăng giữa Brussels và Bắc Kinh xảy ra khi Volkswagen đấu tranh để duy trì vị thế ở quốc gia mà ngành công nghiệp ô tô đã giúp xây dựng vào cuối những năm 1970. Chiếc xe Volkswagen hàng đầu của hãng này gần đây đã bị BYD soán ngôi thương hiệu bán chạy nhất tại Trung Quốc. Các mẫu xe điện mới của Audi và Porsche - những thương hiệu tạo ra lợi nhuận chính của tập đoàn - cũng đã bị trì hoãn do những rắc rối tại bộ phận phần mềm Cariad của Volkswagen.

Bất chấp lời kêu gọi từ Berlin rằng ngành công nghiệp ô tô của họ nên giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, Volkswagen vẫn công bố các khoản đầu tư vào quốc gia này trị giá gần 5 tỷ euro trong năm qua. Vào năm 2022, họ chuyển Ralf Brandstätter, thành viên hội đồng quản trị chịu trách nhiệm về Trung Quốc, đến Bắc Kinh để “cộng tác chặt chẽ” với ba đối tác liên doanh chính của mình.

NGƯỜI PHÁP ỦNG HỘ "CUỘC CHIẾN"

Trong khi người Đức lo lắng về sự trả đũa của Trung Quốc đối với các công ty ô tô của họ, thì các doanh nghiệp Pháp đã xâm nhập vào Trung Quốc, trong các lĩnh vực như hàng không vũ trụ và năng lượng hạt nhân, lại ít gặp nguy cơ bị trả đũa hơn vì Trung Quốc rất muốn tiếp thu bí quyết của Pháp.

Bộ trưởng Thương mại Pháp Olivier Becht khẳng định (một ngày sau khi cuộc điều tra của bà von der Leyen được công bố): “Trái ngược với những tin đồn, chúng tôi không thúc đẩy vụ án này”. “Chúng tôi không bao vây trụ sở Ủy ban Châu Âu và nói: "Chúng tôi muốn cuộc điều tra này'", Becht nói, nhưng sau đó ông lại lấp lửng "chẳng ích gì khi có các công cụ phòng vệ thương mại chỉ để cất chúng trong hộp."

Với việc Pháp là một trong những quốc gia lên tiếng ủng hộ hành động chống lại các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc ở châu Âu, giới lãnh đạo các công ty ô tô Đức đang tỏ ra bất mãn khi cho rằng cuộc điều tra theo kế hoạch của EU là một chiến thắng cho Paris.

Một nhà vận động hành lang cấp cao của một thương hiệu lớn của Đức cho biết: “Rõ ràng là các nhà sản xuất Pháp [ủng hộ các biện pháp thương mại] không chỉ nhắm vào Bắc Kinh mà còn cả các đối thủ cạnh tranh ở Đức của họ”.

Một giám đốc điều hành của một nhà cung cấp ô tô Đức mỉa mai: “Người Đức sẽ bị thiệt hại nặng nề hơn nhiều so với người Pháp”. “Bà von der Leyen rõ ràng đã lắng nghe ông Macron (Tổng thống Pháp) hơn Olaf Scholz (Thủ tướng Đức) về vấn đề này”.

Cả Carlos Tavares, ông chủ của Stellantis, chủ sở hữu Peugeot, và giám đốc điều hành của Renault, Luca de Meo, đều cảnh báo rằng các nhà sản xuất châu Âu phải đối mặt với một thách thức khó khăn khi các đối thủ Trung Quốc xuất hiện trên sân của họ với những mẫu xe rẻ hơn, buộc họ phải tìm cách cắt giảm chi phí nhiều hơn hoặc cải tiến sản phẩm của mình. chuỗi cung ứng riêng.

Hai công ty này đã có chặng đường khó khăn hơn ở Trung Quốc so với các đối thủ Đức. Renault đã đóng cửa một số liên doanh tại Trung Quốc vào năm 2020 và tạm dừng bán phương tiện chở khách chính tại nước này.

Chính phủ Pháp đã tích cực tìm kiếm các biện pháp chống lại các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc và đang có kế hoạch đưa ra một Nghị định nhằm loại bỏ các loại xe do Trung Quốc sản xuất khỏi trợ cấp ô tô điện một cách hiệu quả.

Nhà phân tích Matthias Schmidt có trụ sở tại Berlin cho biết, khi so sánh khả năng tiếp xúc của các nhà sản xuất ô tô Đức với Trung Quốc với các đối thủ Pháp của họ, “người Pháp có thể nói những gì người khác đang nghĩ, nhưng người Đức phải im lặng”.

Một rủi ro tiềm ẩn mà các nhà sản xuất ô tô châu Âu phải đối mặt có thể là quyết định của Bắc Kinh nhằm hạn chế quyền truy cập vào chuỗi cung ứng nguyên liệu thô quan trọng cho pin như lithium. Chính phủ Trung Quốc đã sở hữu cổ phần lớn trong các bộ xử lý vật liệu pin và nhà sản xuất pin kể từ khi họ quyết định đầu tư mạnh vào xây dựng ngành công nghiệp xe điện trong nước hơn một thập kỷ trước.

Tuy nhiên, các nhà điều hành và nhà phân tích tỏ ra thận trọng khi đánh giá phản ứng của Bắc Kinh ở giai đoạn này. Schmidt nói: “Chúng ta không được quên rằng Trung Quốc cần châu Âu cũng như châu Âu cần Trung Quốc, bởi vì cả hai nền kinh tế đều có mối liên kết chặt chẽ với nhau”.

TRUNG QUỐC SẴN SÀNG TRẢ ĐŨA

Sau thông báo của bà von der Leyen, các quan chức Trung Quốc đã phản pháo: "Cuộc điều tra về trợ cấp xe điện Trung Quốc của EU là một hành động bảo hộ trắng trợn, sẽ phá vỡ và bóp méo nghiêm trọng ngành công nghiệp ô tô và chuỗi cung ứng toàn cầu, bao gồm cả EU, đồng thời sẽ có tác động tiêu cực đến quan hệ kinh tế và thương mại Trung Quốc-EU”.

"Trung Quốc sẽ chú ý chặt chẽ đến xu hướng bảo hộ và các hành động tiếp theo của EU, đồng thời bảo vệ chắc chắn quyền và lợi ích hợp pháp của các công ty Trung Quốc", các quan chức này nói thêm.

Ông Vương Lỗ Đồng, người đứng đầu phụ trách các vấn đề châu Âu của Trung Quốc đã bày tỏ sự thất vọng trước cuộc điều tra, đồng thời lưu ý rằng có rất nhiều quốc gia ở châu Âu cũng trợ cấp cho xe điện.

Các nhà phân tích của Tập đoàn Eurasian còn cảnh báo rằng nếu EU quyết định đánh thuế đối với xe điện của Trung Quốc, phía Trung Quốc có thể cũng sẽ áp dụng các biện pháp đối phó để gây tổn hại cho ngành công nghiệp các nước châu Âu.

Tờ South China Morning Post đưa tin, Trung Quốc tiết lộ rằng họ sẽ tiếp tục áp dụng thuế chống trợ cấp đối với tinh bột khoai tây nhập khẩu từ Liên minh châu Âu trong 5 năm tới. Đây được xem như là lời đáp trả cho cuộc điều tra của EU đối với xe điện của họ.

Cuộc điều tra hiện chưa chính thức diễn ra nhưng có khả năng sẽ tiến tới nhiệm vụ chính trị tiếp theo sau cuộc bầu cử Nghị viện Châu Âu vào năm tới, rủi ro chính trị - và lợi ích kinh doanh - là rất cao.

William Todts, lãnh đạo Liên đoàn Giao thông và Môi trường Châu Âu (Transport & Environment) cho biết: “Nếu Trung Quốc đã chứng tỏ được một điều thì đó là xe điện là tương lai. Hoặc là bạn cạnh tranh trong lĩnh vực đó hoặc bạn sẽ chết.”

Thái Duy