Ukraine thiếu phân bón trầm trọng do chiến tranh, đẩy giá lương thực toàn cầu lên mức cao và khan hiếm

Tình trạng thiếu phân bón đã làm gia tăng mối lo ngại về tác động của cuộc chiến Nga - Ukraine đối với giá cả và sự khan hiếm của một số loại thực phẩm cơ bản.
Ukraine thiếu phân bón trầm trọng do chiến tranh, đẩy giá lương thực toàn cầu lên mức cao và khan hiếm

Cuộc chiến ở Ukraine đã khiến thế giới không chỉ thiếu các loại ngũ cốc quan trọng mà còn cả phân bón. Điều này có thể thắt chặt nguồn cung cấp thực phẩm.

Theo Morgan Stanley, Nga và Belarus cung cấp khoảng 40% lượng kali xuất khẩu của thế giới. Xuất khẩu của Nga bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt. Hơn nữa, vào tháng 2, một nhà sản xuất lớn của Belarus đã tuyên bố tình trạng bất khả kháng - tức là họ sẽ không thể duy trì hợp đồng của mình do các vấn đề vượt quá tầm kiểm soát.

Nga cũng là nước xuất khẩu 11% urê của thế giới và 48% amoni nitrat. Theo Morgan Stanley, Nga và Ukraine cùng xuất khẩu 28% lượng phân bón làm từ nitơ và phốt pho, cũng như kali.

Việc gián đoạn các chuyến hàng do lệnh trừng phạt và chiến tranh đã khiến giá phân bón tăng chóng mặt. Giá ngũ cốc cao thậm chí còn tăng cao hơn.

“Đó là một vấn đề lớn,” ông Tony Will, Giám đốc điều hành CF Industries - công ty sản xuất và phân phối phân bón - nhận xét trên CNBC. Ông cho biết nguồn cung phân bón toàn cầu đang rất eo hẹp. “Đó là sự kết hợp của nhiều yếu tố, nhu cầu chưa từng có cùng với sự sụt giảm đáng kể về nguồn cung, càng trầm trọng thêm do chiến tranh và những gì đang xảy ra với hàng xuất khẩu từ Nga và Ukraine”.

Bart Melek, người đứng đầu chiến lược hàng hóa toàn cầu tại TD Securities, cho biết: “Chúng ta gặp phải rủi ro địa chính trị, chi phí đầu vào cao hơn và về cơ bản là thiếu hụt nguồn cung”.

“Nông nghiệp chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Trong trường hợp của Canada, thì đó là lợi thế cho Saskatchewan - nơi sản xuất kali lớn nhất trên thế giới, nhưng những nông dân sẽ bị thiệt hại vì trên mỗi mẫu Anh họ sẽ phải trả nhiều chi phí hơn, ”ông Melek nói. “Họ sẽ nhận được năng suất thấp hơn đơn giản vì họ phải tiết kiệm, đặc biệt là ở các thị trường mới nổi.”

Sự thiếu hụt ngũ cốc sẽ làm tăng chi phí của các loại thực phẩm cơ bản và các mặt hàng khác. “Điều đó sẽ dẫn đến chi phí đầu vào cao hơn để sản xuất mọi thứ từ ngũ cốc, lúa mì và ngô. Chi phí đầu vào hiện đang cao hơn bởi vì bạn sẽ gặp phải tình trạng khan hiếm khiến giá cả tăng lên. Trong khi đó, giá thịt bò và lợn cũng tăng đáng kể,” ông nói thêm.

Một số loại phân bón đã tăng giá hơn gấp đôi. Ví dụ, Melek cho biết kali giao dịch ở Vancouver có giá khoảng 210 USD một tấn vào đầu năm 2021 và hiện nó được định giá là 565 USD. Urê giao đến Trung Đông được giao dịch ở mức 268 USD / tấn vào đầu năm 2021 và nay được định giá ở mức 887,50 USD vào 5/4.

Ông Tony Will chia sẻ, CF Industries đang vận hành các nhà máy của mình suốt ngày đêm, bỏ qua một số công việc bảo trì và cố gắng xúc tiến các chuyến hàng đến các khu vực cần thiết. 

Cũng như giá phân bón tăng vọt, giá nông sản cũng biến động trong bối cảnh lo ngại khan hàng.

Nga và Ukraine trong lịch sử đã xuất khẩu khoảng 30% thương mại lúa mì toàn cầu và 20% thương mại ngô toàn cầu”. Hiện nay, có những kho dự trữ của những mặt hàng này không được đưa ra thị trường vì Biển Đen đã đóng cửa.

Giá lúa mì giao tháng 7 giảm nhẹ vào 5/4. Nó đã tăng khoảng 4% vào một ngày trước đó do lo lắng về Ukraine nhưng cũng do điều kiện cây trồng của Hoa Kỳ tồi tệ hơn dự kiến. Giá ngô kỳ hạn tăng gần 30% tính đến thời điểm hiện tại và nhích dần vào hôm 6/4. Giá đậu tương kỳ hạn thấp hơn một chút.

Morgan Stanley dự kiến ​​giá ngũ cốc sẽ duy trì trên mức năm ngoái cho đến năm 2023.

Các nhà phân tích của Morgan Stanley viết trong một báo cáo: “Trước cuộc chiến Nga - Ukraine, thời tiết khô hạn ở [Châu Mỹ Latinh] đã khiến giá ngũ cốc ở mức cao.” Họ kỳ vọng giá sẽ cao hơn vào năm 2022 và 2023, nhưng sau đó kỳ vọng lượng hàng tồn kho sẽ bình thường hóa với nguồn cung nhiều hơn từ Mỹ Latinh. Các nhà phân tích cũng dự đoán giá sẽ gần hơn với chi phí sản xuất và giảm từ 15% đến 20% so với các hợp đồng đậu nành và ngô dài hạn.

Ông Bart Melek cho biết ngô đã tăng 57% vào năm 2021 và có thể biến động trong năm nay, trung bình tăng 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Giá gia súc sống đã tăng 19% trong năm ngoái và có thể tăng thêm 15% vào năm 2022. Lúa mì tăng 27% vào năm 2021 và có thể tăng thêm 22% trong năm nay. Ông Melek nhấn mạnh rằng giá cả tăng cao là do nguồn cung khan hiếm và thiếu hụt dự trữ. “Chúng ta đang nói về sự xói mòn an ninh lương thực trên quy mô chưa từng thấy trong một thời gian dài và tôi nghĩ rằng nó sẽ ảnh hưởng đến những người có thu nhập thấp hơn ở Bắc Mỹ. Và người nông dân sẽ cần cân nhắc luân phiên trong các khu vực ít sử dụng phân bón hơn và sẽ tiết kiệm lượng chất dinh dưỡng mà họ sử dụng.”

Sản xuất phân bón thường dựa vào khí đốt tự nhiên và điều đó đã tạo ra sự khác biệt đối với các nhà sản xuất Hoa Kỳ. Theo Morgan Stanley, những người mua lớn nhất của ba loại phân bón hàng đầu là Brazil, Ấn Độ, Mỹ và Trung Quốc.

Có thể bạn quan tâm